چکیده مقالات و سخنرانی ها

آینده پژوهی روابط عمومی، مسئولیت پذیری اجتماعی و اعتمادسازی عمومی
دکتر محمد مهدی مظاهری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی؟

روابط عمومی ترجمه ای است از واژه انگلیسی Public Relations و همانطور که از معنی آن بر می‌آید وظیفه‌اش مدیریت ارتباط بین سازمان و عموم مردم است. روابط عمومی نهادی است که به جوامع نوین تعلق دارد و در روند پیدایش و رشد سازمان‌های نوین برای تسهیل ارتباط میان سازمانها با محیط درونی و بیرونی، مخاطبان، گروه‌های تأثیرگذار و تأثیرپذیر از سازمان‌، افکار عمومی، رسانه‌ها و سازمانهای دیگر ایجاد شده است. روابط عمومی با ایفای کارکردهای اطلاع‌رسانی و اطلاع‌یابی، ایجاد و حفظ ارتباطات دوسویه و تفاهم متقابل بین سازمان و مخاطبان و جلب اعتماد و مشارکت مخاطبان به سازمان، کمک به مدیریت برای همگام شدن با تغییرات محیطی، نزدیک کردن نگرش‌های مخاطبان با سازمان و متقابلاً نزدیک کردن اقدامات و نگرش‌های‌سازمان با مخاطبان به پویایی و رشد و توسعه سازمان در محیط و در راه رسیدن به اهداف و استراتژی‌های آن کمک می‌کند. با این وجود در کشور ما روابط عمومی، مانند سایر رشته های علوم انسانی مورد غفلت قرار گرفته است و توسعه روزافزون ارتباطات و اطلاعات، نتوانسته در آن تأثیر چندانی داشته باشد.
این در حالی است که روابط عمومی از اجزا و عناصر اصلی ارتباطات است و در ایجاد بستر های مشارکت ذهنی و عینی نقش نهادی و بنیادی دارد، زیرا جنس و ماهیت مجموعه وظایف و فعالیت های آن به طور عمده، ارتباطی، تعاملی و تبادلی است و امر مشارکت نیز با مقوله اطلاع رسانی که از مهمترین رویکرد های روابط عمومی است آغاز می شود. یکی از عواملی که در سرنوشت هر گروه و فرد اهمیت و ارزش دارد و آنها را برای رسیدن به هدفشان یاری می دهد، کیفیت رابطه آنها با افراد و مؤسساتی است که با آن سر و کار دارند( حبیبی، 29/2/1386).
روابط عمومی در کشور ما نیاز به پویایی، برنامه ریزی و نگرش استراتژیک دارد. بر این اساس از منظر مدیریت استراتژیک هر سازمان باید ماموریت خود را تعریف کند و در راستای ماموریت تعریف شده اهدافش را مشخص و برای تحقق اهداف باید استراتژی خاص خود را تعیین نماید؛ لازم است مدیر روابط عمومی در سازمان نه در زیرمجموعه بلکه خود یک مجموعه باشد در کنار رئیس سازمان با پتانسیل‌های لازم، امکانات رسانه‌ای و یک تیم کاری که انواع خدماتی که لازم می‌باشد را انجام دهد.
این در حالی است که در شرایط کنونی براساس نظر کارشناسان، روابط عمومی در ایران با چالشهای متعددی همچون تشکیلات ، اعتبارات ، آموزش ، نحوه عمل ، نیروی انسانی، وجود نگرش های منفی نداشتن متولی مشخص و نبود قانون مندی مسئولیت های استراتژیک و حرفه ای دست و پنجه نرم می کند. پس بجاست، که با انجام مطالعات و بررسی های لازم اساساً معلوم شود که روابط عمومی در کشور ما دارای چه جایگاهی است و به چه رویه و رویکردی برای بهبود موقعیت و افزایش اثرگذاری نیاز دارد.

فهم روابط عمومی در چارچوب رویکرد فرهنگی به مسئولیت اجتماعی
دکتر احمد پاکتچی استاد دانشگاه امام صادق (ع)

شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- می دانیم که در جدیدترین فهم ها از روابط عمومی، معنای این نهاد از ارتباطی در حد سخنگو بودن و مدافع بودن، به نوعی پذیرش مسئولیت اجتماعی برای سازمان متبوع خود و کوشش در جهت ایفای این نقشِ مسئولانه تغییر یافته است.
بر اساس آخرین تعریف¬ها سه مؤلفه محوری در فهم روابط عمومی وجود دارد که می¬تواند موضوع نوعی تحلیل فرهنگی باشد: مؤلفه خود به مثابه سازمان متبوع (Organization) و دیگر به مثابه عموم (Public)، مؤلف ارتباط (Communication) و مؤلفه سودبری متقابل (Mutual benefit). آنچه بیشتر محصول نگرش های جدید به روابط عمومی است، همین مؤلفه اخیر است که نقش روابط عمومی را از جلب یکسویه سود به نفع سازمان متبوع به سوی پذیرش مسئولیت اجتماعی سازمان، درک این مسئولیت¬ها در فضای ارتباطی و کوشش برای ایفای آن¬ها سوق داده است و همین تحول در نگرش است که روابط عمومی نوین را با مسئولیت اجتماعی بیشتر و بیشتر گره می زند.
اما این که ماهیت فعالیت در روابط عمومی نوعی ارتباط باشد، و این که در این فضای ارتباطی، مانند هر ارتباط دیگری دو طرف گفت وگو وجود داشته باشد، تقریباً در همه تعریف ها از روابط عمومی به نوعی می-گنجد. در مقام تحقق ارتباط، طرفین درگیر از یک سو روابط عمومی به عنوان نهادِ ارتباطیِ سازمان متبوع و از سوی دیگر هر آنچه غیر باشد، به عنوان عموم مطرح است و این مبنای شکل گیری نوعی الگوی خود و دیگر در ارتباط روابط عمومی¬هاست؛ وجود چنین ساختاری، ما را قادر می¬سازد تا از الگوهای خود و دیگر در نشانه شناسی فرهنگی و مدل¬های روابط بینافرهنگی برای مطالعه روابط عمومی استفاده کنیم و آن را در این فضا بومی¬سازی نمایم. این که فرهنگ¬ها چگونه برای تمایز خود از دیگری از رمزگان¬هایی استفاده می-کنند که در پس آن نوعی دفاع از حریم خود و جلب منابع برای خود وجود دارد، به خوبی می¬توان در مطالعه روابط عمومی استفاده گردد؛ در این مقاله کوشش خواهد شد به الگوهای منعطفی در روابط بینافرهنگی پرداخته شود که برای رمزگان دیگری و برای منافع و خواسته¬های دیگری در فضای ارتباطی ارزش قائل است و کوشش خواهد شد با آن الگوها، انتظارات معاصر از روابط عمومی برای وارد شدن در یک ارتباط با منافع متقابل و پذیرش مسئولیت در برابر جامعه بزرگ¬تر در قالب یک نظریه فرهنگی تبیین گردد. چارچوب نظری و روش در این مطالعه، نظریات و روش¬های مطرح در مطالعه روابط بینافرهنگی در حیطه نشانه شناسی فرهنگی خواهد بود.

آینده روابط عمومی پایدار و تغییر در کیفیت مسئولیت اجتماعی و فراگیری فناوری های ارتباطات عمومی
دکتر سعید رضا عاملی – استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران

آینده روابط عمومی بر مبنای گذشته، حال و مسیر حرکت روابط عمومی ها با تکیه بر "عوامل متغیر" مرتبط با روابط عمومی ها ترسیم می شود. عوامل متغیر مرتبط با روابط عمومی در درجه اول مرتبط با تغییر در کیفیت مسئولیت های اجتماعی روابط عمومی ها و در درجه بعدی مرتبط با فناوری های ارتباطات عمومی است . لذا سئوال اساسی این است که با چه تغییری در کیفیت خدمات و مسئولیت اجتماعی روابط عمومی مواجه هستیم؟ و چه فناوری های ارتباطات عمومی جدیدی ظهور پیدا کرده و در مسیر آینده ظهور پیدا خواهد کرد؟
مسئولیت اجتماعی در واقع بدنیال پایداری شرکت ها، صنایع و خدمات تجاری است و پایداری مفهومی چند وجهی است که از یک سو افزایش بهره وری و ارزش افزوده را دنبال می کند و از سوی دیگر به همه ذی نفعان مرتبط با سازمان/شرکت توجه حقوقی و مسئولانه دارد و در جهت دیگر به سلامت انسان، محیط زیست و استمرار و پایداری سالم منابع، خدمات و فعالیت ها و کیفیت زندگی برای نسل های آینده توجه می کند.
پایداری محصول یک انسجام، خلاقیت و یکپارچگی معطوف به افزایش رضایت همه ذی نفعان خصوصا مشتری است. باید توجه کرد که در میان ذی نفعان محور اصلی که رضایت آن به سایر ذی نفعان سرایت می کند، رضایت مشتریان است. در نظر بگیرید در یک مثلا شرکت شکلات، کارکنان، سهامداران و شورای مدیریتی شرکت و همچنیان خریدار و مشتری همه ذی نفعان شرکت محسوب می شوند ولی محور اصلی مشتری و خریداران هستند که در صورت وجود رضایت آنها، چرخه حرکت و موفقیت گرم می شود و ارزش افزوده شرکت را افزایش می دهد و در ذیل رضایت مشتری، کارکنان، سهامداران و عوامل مدیریتی بهره بیشتری می برند.
با این رویکرد روابط عمومی بعنوان نهاد اصلی برای تعریف، اجراء و نظارت بر حسن اجراء کدهای مسئولیت اجتماعی شرکت ها/سازمان ها عمل می کند و کدهای مسئولیت اجتماعی شرکت ها و سازمان ها را با رویکرد توسعه و پیشرفت پایدار دنبال می کند. قرار گرفتن و نهادینه شدن هوشمند کد های مسئولیت اجتماعی در روندها و فرایندهای جریان اطلاعات پیوند هوشمندی را بین فناوری های ارتباطات عمومی و مسئولیت های اجتماعی فراهم می کند که دامنه نفوذ آن به همه چیزها که موضوع اینترنت همه چیزهاست یعنی 1) آدم، 2) اشیاء، 3) اطلاعات و 4) فرایندها، سرایت می کند و گستره تسهیل شده و مسئولانه ای از ارتباطات عمومی را تامین می کند. به عبارتی به پیوند خوردن کدهای مسئولیت اجتماعی و فنآوری های ارتباطات عمومی، روابط عمومی و ساختار شرکت تبدیل به نظام و سیتسم خودکار می شود.
 

همانطور که در مدل بالا ملاحظه می شود، آینده روابط عمومی پایدار بر مبنای دو متغیر یا متغیرهای اصلی مرتبط با ابعاد فناورانه ارتباطات عمومی که شامل عناصر اینترنت همه چیزها می شود و متغیرهای مرتبط با کیفیت زندگی که منشاء اثر گذاری کدهای مسئولیت اجتماعی هم در ابعاد هوشمند (مصنوعی) و هم در ابعاد انسانی (طبیعی) است، می شود. لذا در این مقاله تلاش می شود اجزاء این مدل که با هدف تامین جامع سلامت و رضایت همه ذی نفعات سازمان ها و شرکت ها تهیه شده است؛ مورد بحث و تحلیل مفهومی و کاربردی قرار گیرد. در این مطالعه "مفهوم روابط عمومی پایدار" دامنه گسترده تری را شامل می شود که مرتبط با ابعاد متعالی زندگی و تامین کننده سعادت اخروی است. به نظر می رسد در نظریه های پیشرفت پایدار کمتر به ابعاد متعال و جاودانه پیشرفت توجه شده است. بعد متعال روابط عمومی پایدار به نوعی تقویت کننده "جامعیت" ارتباطات و رفتار است که در جای خود هم تامین کننده سلامت و هم تامین کننده سعادت فرد و جامعه است.
 

جایگاه آینده‏ پژوهی روابط عمومی و مسئولیت اجتماعی در فضای مجازی
دکتر علی ‏اکبر جلالی استاد دانشگاه علم و صنعت ایران
 

فناوری اطلاعات و کاربردهای آن تغییر اساسی در جنبه‏ های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی امور زندگی بشر و به تبع آن در سازمان‏ ها و نهادهایی مانند روابط عمومی ‏ها داشته و پیش بینی می‏ شود تا سال 2030 میلادی بیش از 80 درصد فعالیت‏ های بشر در فضای مجازی انجام شود. کشورهایی که جهانی شدن را پذیرفته ‏اند و اینترنت را یک قاره جدید تحت قاره ششم، با همه واقعیت‏ های مثبت و منفی آن، می ‏دانند تاثیر پذیری بیشتری از این پدیده داشته اند.

کشورهایی که فناوری اطلاعات و کاربردهای آن را محور توسعه خود قرار نداده ‏اند در آینده دچار خساراتی سنگین خواهند شد که قابل پیش بینی نیز می ‏باشد. لذا پرداختن به ابعاد غیر فنی تاثیر فناوری اطلاعات و کاربردهای آن مانند آینده پژوهی و مسئولیت اجتماعی روابط عمومی ‏ها باید مورد توجه قرار گیرد. در این زمینه سئوالات بسیاری مانند حریم خصوصی شهروندان، مسئولیت اجتماعی کاربران و نقش حاکمیت وجود دارد که هنوز جواب روشنی برای آنها وجود ندارد.

یکی از واقعیت ‏های مطرح در این زمینه آن است که فناوری، بیشترین تغییر را در مسیر تحول زندگی مردم در عصر حاضر داشته و در آینده نیز عامل اصلی توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خواهد بود.

روابط عمومی‏ های فراموشکار که موج تغییرات تاریخی از عصر کشاورزی به صنعت و از عصر صنعت به عصر اطلاعات را تجربه کرده‏اند هنوز یاور ندارند که بعد از عصر اطلاعات نوبت عصر مجازی به عنوان موج چهارم از تغییرات زندگی بشر در آینده نزدیک خواهد بود.

در عصر مجازی حضور فیزیکی کارگزار روابط عمومی برای انجام وظایف قانونی لازم نیست، بلکه تصویر سه بعدی او می‏تواند در هر جای ممکن نیز وجود داشته باشد و امور روزمره خود را انجام دهد، در حالی که از نظر فیزیکی این کارگزار می‏ تواند در منزل خود ‏باشد. شاید پذیرش و باور به رسیدن به عصر مجازی، مانند پذیرش و باور به عصر اطلاعات و اینترنت امروز برای روابط عمومی ‏های سنتی سخت باشد، اما شواهد نشان می‏ دهد که بسترهای توسعه فضای مجازی در حال شکل گیری است و رسیدن به آن کم‏ کم در حال پذیرفته شدن است.

این مثال، ضرورت پرداختن به بحث مهم آینده پژوهی روابط عمومی و مسئولیت اجتماعی او را مشخص می ‏کند. آیا اگر روابط عمومی آینده پژوهی نکند می ‏توانند چنین فضایی را بشناسد و قبل رسیدن به آن زمان برایش برنامه داشته باشد.

سئوال اساسی امروز و فردا این است که جایگاه روابط عمومی از بعد آینده پژوهی و مسئولیت اجتماعی در فضایی مجازی چگونه خواهد بود، چگونه می ‏توان به عنوان مثال، برای حفظ حریم خصوصی شهروندان و یا مخاطبین روابط عمومی راهکارهای مناسبی را یافت تا ضمن ارتباط مناسب به حریم خصوصی مخاطب تعرض نشود. مسئولیت اجتماعی، از دیدگاه حاکمیت در فضای مجازی چگونه تعبیر می‏ شود؟

به عنوان مثالی از یک موضوع مرتبط با مسئولیت اجتماعی، آیا فقط کاربران عادی فضای مجازی هستند که حریم خصوصی یکدیگر را نقض می‏ کنند و یا دولت‏ ها نیز برای حفظ حاکمیت کشور از تمامی ابزارهای معقول و متعارف بهره می‏ گیرند تا حریم خصوصی کاربران فضای مجازی را حفظ کنند و گاهأ حریم خصوصی و حقوق شهروندی را نقض می ‏کنند؟ کشورهای نقض کننده حقوق شهروندی فضای مجازی، بنام قانون، نظم عمومی و امنیت ملی حریم خصوصی شهروندان، محدودیت دسترسی بوجود می ‏آورند و به محتوای اطلاعات شهروندان سر می ‏زنند. آیا روابط عمومی‏ ها و یا هر نهاد دیگری در چارچوب مسئولیت ‏های اجتماعی حق دارند به هر شکل دلخواه عمل کنند؟ آیا جامعه نیازمند قوانین و مقرراتی نیست که راه درست انجام مسئولیت‏ های اجتماعی را هدایت کند و آن قوانین مورد قبول باشد و همگان آن را بپذیرند؟ طرح چنین مسائلی باعث شده تا موضوع مسئولیت اجتماعی در روابط عمومی‏ ها، بویژه در فضای مجازی، به یک موضوع جاذب و قابل مطالعه مورد توجه محققان قرار گیرد.

در ایران هنوز بصورت جدی کاربردهای اساسی فناوری اطلاعات محور توسعه کشور قرار نگرفته و شاید بحث مسئولیت‏ های اجتماعی مانند حریم خصوصی شهروندان در دستور کار جدی مسئولین نباشد. به همین دلیل باید با برگزاری همایش ‏ها، سمینارها‏ و سخنرانی‏ ها از یک سویی و تولید و انتشار کتاب‏ ها و مقالات از سویی دیگر فضای لازم را برای توجه مسئولین کشوری و روابط عمومی ‏ها به این موضوع مهم در فضای مجازی جلب کرد.

روابط عمومی در فضای مجازی همواره در تلاش است تا رابطه نزدیک با اجتماعات برخط برقرار کرده و نسبت به آنچه مخاطبان آنها بصورت برخط ارایه می ‏کنند و یا سئوالی دارند حساسیت نشان می‌دهد. روابط عمومی در فضای مجازی همواره در حال گفتگو و تعامل با مخاطب بوده و خدمات خود را بصورت غیر حضوری در 24 ساعت شبانه روز و در 7 روز هفته ارائه می ‏نماید. در چنین فضایی که در آینده بشدت توسعه خواهد یافت، از مشخصه‌های بارز روابط عمومی خوب در فضای مجازی، توجه به آینده پژوهی و درک مسئولیت اجتماعی خود می‏ باشد تا بتوان مسئولیت خود را بخوبی انجام دهد.
 

آینده‌پژوهی ارتباطات سازمانی با گسترش استفاده از شبکه‌های اجتماعی در میان کارکنان
دکتر طاهر روشندل اربطانی دانشیار مدیریت رسانه دانشکده مدیریت دانشگاه تهران
محمد مهدی فرجیان؛ شمسی سلمانی زاده دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت رسانه، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران

عصر معاصر موسوم به عصر اطلاعات، در تسخیر فناوری های نوین اطلاعاتی و ارتباطاتی است و سرعت بسیار زیاد تغییرات این فناوری ها، این تصور را به وجود آورده که آینده برساخته و تابعی از این فناوری‌هاست. آینده اساساً قرین عدم قطعیت است؛ با این وجود، آثار و رگه هایی از اطلاعات و واقعیت ها که ریشه در گذشته و حال دارند، می توانند رهنمون ما برای آینده باشند. سازمان هایی که چشم انداز آتی خود را ترسیم می¬کنند توانایی بیشتری برای مقابله با تهدیدها و چالش های پیش رو دارند و می توانند از فرصت های ایجاد شده بهتر بهره برداری نمایند.

از طرفی ارتباطات سازمانی یکی از مفاهیم عمده‌ای است که همواره مورد پایش صاحب‌نظران بوده است. شاید هیچ برساخته¬ی دیگری مطالعات سازمانی را بیش از اصطلاح «ارتباطات» فرا نگرفته باشد. ارتباط تار و پود سازمان را به هم پیوند داده و موجب یکپارچگی و وحدت سازمانی می¬گردد. درک ارتباطات در جامعه¬ی اطلاعاتی معاصر، نیاز به آشنایی با فناوری¬های ارتباطات و اطلاعات، روند توسعه و تاثیر آنها بر جامعه، سازمان ها و نهادهای اجتماعی دارد.

محوریت آینده پژوهی و رسانه‌های اجتماعی در سال¬های اخیر و همچنین توجه پژوهشگران حوزه ی مدیریت به این دو مقوله، موجب شده که تحقیقات گسترده ای در این خصوص صورت گیرد. این امر در خصوص تاثیر این رسانه‌ها بر ارتباطات سازمانی بسیار کمتر به چشم می خورد. پژوهش های گذشته نشان می دهد که رسانه¬های اجتماعی در دهه ی گذشته، چگونه بصورتی فزاینده به ابزاری برای برقراری ارتباطات سازمانی با کارکنان و مردم تبدیل شده اند. این پژوهش سعی می کند با تمرکز بر آینده ی رسانه های اجتماعی به بررسی تاثیرات آتی این رسانه ها بر ارتباطات سازمانی بپردازد.

آنچه از بررسی تحقیقات انجام شده در این زمینه نتیجه گیری می شود این است که استفاده از شبکه های اجتماعی در برقراری ارتباطات سازمانی منجر به دوسویه شدن این ارتباطات شده و به تسهیل ارتباطات درون سازمانی و برون سازمانی و گسترش این ارتباطات در راستای افزایش رضایت و حمایت افراد داخل و بیرون سازمان کمک خواهد کرد. همچنین، رسانه¬های اجتماعی، با توجه به ارزان و کاربرپسند بودن – به معنای به اشتراک گذاری محتوای تولید شده توسط کاربر - به بخشی اساسی از استراتژی های ارتباطات سازمانی یکپارچه معاصر تبدیل شده¬اند.
 

آینده پژوهی روابط عمومی و مسئولیت اجتماعی
دکتر حسن ربیعی سردبیر فصلنامه کارگزار روابط عمومی

شرکت های برجسته می دانند که مسئولیت اجتماعی حایز اهمیت است. مدیریت خطرات، محافظت از شهرت سازمان، جذب و حفظ کارکنان و رشد داد و ستدهای شرکت به بهبود عملکرد مالی شرکت برای ذینفعان کمک می کند.
اثبات مسئولیت اجتماعی یک چالش کلیدی برای رهبران کسب و کار می باشد، و برقراری ارتباط موثر عنصر اصلی هر برنامه مسئولیت اجتماعی موفق است.
این مقاله در نظر دارد تا دیدگاهی کلی و دستورالعمل های عملی به رهبران کسب و کار، مدیران، متخصصان روابط عمومی و دیگر افرادی که به دنبال درک بهتر مسئولیت اجتماعی و چالش های برقراری آن می باشند، ارایه نماید.
 

بلوغ مسئولیت پذیری اجتماعی سازمانی
دکتر علیرضا امیدوار عضو هیات مدیره مرکز ترویج حاکمیت و مسئولیت شرکتی

مسئولیت پذیری اجتماعی،مجموعه اقدامات، برنامه ها و پروژه هایی است که سازمان، همسو با راهبرد و اهداف کلان خود نسبت به حل چالش ها و مشکلات جامعه هدف انجام می دهد.

سازمان با طرح ریزی مجموعه اقدامات، برنامه ها و پروژه هایی در زمینه های: آموزش و پرورش، هنر و فرهنگ، ورزش، محیط زیست، انرژی، سلامت، رفاه اجتماعی، امور خیریه و فقر زدایی برای حل چنین مشکلات اجتماعی، نقشی فراتر از تولید ثروت برای جامعه هدف ایفا می نماید و موفقیت پایدار خود را در جامعه توسعه یافته و بالغ جستجو می نماید. شاید به همین دلیل است که پورتر معتقد است" شرکت ها اگر خلق ارزش های اقتصادی خود را با جامعه برای حل چالش های آن تسهیم کنند دوباره جامعه با کسب و کار آشتی خواهد کرد." بنابراین مسئولیت پذیری اجتماعی رویکردی است برای خروج از بحران های موجود اجتماعی و زیست محیطی که کسب و کار و سازمان ها را فراگرفته است.

در ایران نیز مسئولیت اجتماعی شرکت ها، برای شرکت ها در قالب مفاهیمی چون وقف و وام های قرض الحسنه زکات خمس و ... نمود یافته است، البته وقف به عنوان سنت ملی اسلامی، عمدتا محدود به ساخت مدرسه و یا مسجد می شده است و تجار و صاحبان صنایع در ساخت و تامین هزینه های این اماکن مشارکت داشته اند.

در سنت زرتشت نیز هر فرد زرتشتی موظف بوده است که یک دهم درآمد خود را صرف داد و دهش و کمک به فقرا و مشکلات اجتماعی و مشکلات مالی هم کیشان خود کند. ما در بررسی شرکت های خانوادگی پیش از انقلاب می بینیم بسیاری از صاحبان سرمایه در ارتباط بسیار نزدیکی با کارکنان خود بوده اند و کارکنان نیز صاحبان سرمایه را در نقش پدر می دیده اند. کمک در زمان بیماری ازدواج و تهیه مسکن از جمله فعالیت های این پدر بوده است که با توجه به فقدان نظام تامین اجتماعی نقش مهمی ایفاء می نموده است.

در کنار این نقش پدر سالاری، بسیاری از صاحبان شرکت ها و تجار بر اساس باورهای مذهبی و اخلاقی عمدتا مسئولیت ونقش اجتماعی خویش در در قالب های نیکوکارانه و مذهبی ایفا می کردند. اما مفهوم مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها در ایران در سال‌های اخیر توسط صاحبان صنایع و بخش خصوصی، سازمان‌های غیر‌دولتی و روشنفکران و دانشگاهیان مطرح شده است.

حرکت شرکت‌های ایرانی به سمت تعالی سازمانی و مدل‌های کیفیت از مهم‌ترین عواملی بوده که شرکت‌های ایرانی را به سمت این مفهوم سوق داده است. پس از آن نیز فضای رقابتی در برخی حوزه‌ها به خصوص کالاهای مصرفی باعث شده که شرکت‌ها از این مفهوم به عنوان ابزاری برای مطرح شدن و بازاریابی استفاده کنند. در پرسشنامه‌ای که بین 100 شرکت برتر ایرانی توزیع شد، معلوم شد که این مفهوم در ایران به دلیل نو بودنش هنوز رایج نشده است، اما تصوری که صاحبان صنایع از مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها دارند، عمدتا مربوط می‌شود به حوزه‌های زیست محیطی، کمک‌های خیریه، ایجاد و حفظ اشتغال، تلاش‌هایی که منجر به دریافت گواهیامه‌هایی چون رعایت حقوق مصرف‌کننده یا تعالی سازمانی یا زیست محیطی و حمایت مالی از همایش‌ها و کنفرانس‌ها. به عبارت دیگر شرکت‌های ایرانی فعالیت‌های این‌چنینی خود را مسئولیت اجتماعی شرکتی می‌نامند.

مدیریت بحران و مسئولیت های اجتماعی ناشی از آن در روابط عمومی
دکتر  بابک دربیکی (دکترای ارتباطات)
حسنا کاظمی (دانشجوی دکتری ارتباطات)
 

 روابط عمومی فرآیندی دو طرفه است که در حوزه برون سازمانی، به سوی برقراری و تداوم پیوند و تعامل موثر اجتماعی گام بر می دارد؛ پیوندی که در صورت بروز خلائی در آن، زمینه ساز بروز بحران در سازمان خواهد شد که بسته به اهمیت سازمان، معمولا بازتاب اجتماعی آن در رسانه ها نمود می یابد. لذا یکی از کارکردهای مهم و موثر روابط عمومی ها در زمان بروز بحران، اعمال مدیریت رسانه ای است؛ موضوعی که در نهادهای مهم، مانند وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که با مخاطبان متنوع از جنس گروه های مرجع سروکار دارد، اهمیتی دو چندان می یابد.
وزات ارشاد یک نهاد خدماتی دولتی است که یکی از وظایف قانونی اش، ممیزی حوزه سینما و اعطای مجوز به فیلم هاست. ساخت و نمایش یک فیلم، به دلیل ماهیت اجتماعی اش، گاه فراتر از ارائه ساده یک اثر هنری رفته، می تواند پایه های جریانات اجتماعی و فرهنگی و حتی سیاسی باشد. از همین روست که پذیرش در نظر نگرفتن عرف و شرع در اعطای مجوزها بدون نزد مسئولان، امری سخت و باورنکردنی است.
در واقع در حوزه اعطای مجوز فیلم، توجه به همین نکات اخیر است که مسئولیت اجتماعی این نهاد دولتی خدمت رسان را شکل می دهد. در عین آن که این موضوع، خود نیاز به بستر سازی و توجه به بسترهای اجتماعی، فرهنگی و سیاسی دارد.
لذا قتی مجوزی صادر می شود که تا حدی با نگاه برخی از گروه های اجتماعی در تعارض است، انتظار حداقلی آن است که وزارت ارشاد در چارچوب مسئولیت اجتماعی اش، با گروه های مرجع ذی نفع در تعامل لازم برای کاهش مشکلات بوده باشد.
این مقاله به بررسی موردی این مسئله در خصوص فیلم رستاخیز و حواشی مرتبط با آن می پردازد و تلاش می کند مدیریت اطلاع رسانی وزارت ارشاد در خصوص بحران به وجود آمده را بر اساس مسئولیت اجتماعی اش بررسی کند.

نظم ارتباطی- خرد ارتباطی: چارچوبی برای شناخت رسانه های آینده
مجید(محمد جواد) رضاییان
استاد دانشگاه و پژوهشگر ژورنالیزم- عضو هیأت علمی دانشکده علوم ارتباطات و خبر تهران مرکز

بررسی ظهور رسانه چند ارتباطی یا روابط عمومی های غیر متمرکز که به افول روابط عمومی های سازمان محور کنونی می انجامد؛ نیازمند بررسی تحولات وب یک و وب 2، از یک سوی و تحولات قابل درک و پیش بینی ارتباطی و رسانه ای پس از ظهور وب 3 در 2020 .م از دیگر سوی است.
از این رو، مقاله حاضر می کوشد تا این بحث را در آغاز از نگاه نظریات انتقادی جامعه شناسان ارتباطی، پی بگیرد و سپس با تحلیل تاریخی روند تکاملی وب یک و وب 2، نظریه کاستلز را تحت عنوان «جهان شبکه ای شده» بیشتر بشکافد. افزون بر آن، وجه تمایز جهان پس از وب 3 با پیش از آن را مورد واکاوی قرار داده و از آن رهگذر به پدیده روابط عمومی های غیر متمرکز و رسانه ای شده به تفصیل بپردازد و وظایف ارتباط گران آینده را با 5 مؤلفه تبیین سازد و سرانجام یک مدل پیشنهادی تحلیلی را از آنچه تا کمتر از 5 سال در حال وقوع است؛ به پیشنهاد و داوری بگذارد.
گرچه پر بیراه نیست اگر بگوییم که شهروندان امروز و شبکه وندان فردا، با قرار گرفتن در فضای ارتباطی حسی –به دلیل حضور هوش مصنوعی- ممکن است بسیار غافلگیر شوند؛ با این وجود بروز این تحولات پر شتاب و ایجاد معادله ای نوین، نشان می دهد که اصولی ترین راهبرد برای ارتباط گران آینده نگر در روابط عمومی های غیر متمرکز، بر راهبرد «ایجاد نیاز» به جای «شناخت نیاز» متکی خواهد شد.
زیرا وب 3 و جهان آینده، جهان غلبه «تصویر و تحلیل» بر«اطلاعات و متن» است و با ورود هوش مصنوعی، جهان حسی متفاوتی در فضای مجازی خلق خواهد شد تا جایی که رابطه ای فراتر از تصور امروز، میان اشیاء با یکدیگر و اشیاء با انسان ایجاد می شود، بنابراین، روابط عمومی های غیر متمرکز آینده برای بقاء و دیده شدن به راهبرد تحلیل نیز-در کنار ایجاد نیاز مداوم در میان مخاطبان- متکی خواهند بود.

مدل شایستگی متولیان حوزه روابط عمومی در پاسخ به الزامات سازمانهای آینده با رویکرد آینده پژوهی
دکتر شعباز مرادی دکترای مدیریت منابع انسانی

با توجه به اینکه عوامل موثر بر ارائه چارچوب معماری منابع انسانی (اعم از بازدارنده و پیش برنده) در محیط ها و بسترهای گوناگون متفاوت بوده یا حداقل درجه اثرگذاری و اهمیت آنها متغیر است در این مقاله، نتیجه طراحی و عرضه چارچوبی برای معماری منابع انسانی فعالین حوزه روابط عمومی با رویکرد استراتژیک در کشور ارائه خواهد شد.
با توجه به در دسترس نبودن مدلی که بر اساس آن بتوان امکان ارائه چارچوب معماری منابع انسانی را مورد مطالعه قرار داد، پس از بررسی ادبیات نظری مربوط به این موضوع، مهمترین عوامل موثر بر شکل گیری چارچوب معماری منابع انسانی در نظام مدیریت منابع انسانی، با استفاده از مفاهیم آینده پژوهی استخراج گردیده و با بررسی استانداردهای بین اللملی شغلی تکمیل گردید.
نهایتا خروجی این مطالعه و بررسی در قالب یک مدل شایستگی در بخش های دانشی مهارتی و توانایی خواهد بود.

آینده پژوهی چرخه‏ تولید محتوای دیجیتال با تاکید بر ایران 1404
مهندس سید محمد مدنی  برگزیده‏ اولین رویداد ارائه‏ فن آفرینی شیخ بهایی با معرفی محصول اولین BaaS ایرانی

 ابتدا در این ارائه به معرفی فرصت ‏های پیش روی صنعت محتوای دیجیتال پرداخته می‏ شود، این معرفی که با ارائه‏ آمارهای جهانی همراه خواهد بود با معرفی نمونه ‏هایی از افراد موفق در این صنعت ختم خواهد شد. در ادامه با ترسیم آینده‏ محتوای دیجیتال به ارائه‏ برآوردهایی از این صنعت تا سال 2020 پرداخته می ‏شود. در نهایت با اعلام سهم ایران در پیشرفت‏ های آینده‏ این صنعت به نقش آن در چرخه‏ روابط عمومی و جایگاه آن در سند چشم انداز پرداخته می ‏شود.
 

روابط عمومی آینده گرا؛ مبانی و چشم انداز
دکتر مهدی باقریان مدیرعامل موسسه کارگزار روابط عمومی

روابط عمومی و آینده گرایی، مقوله‌های مجزا و در عین حال پیوسته ای برای مطالعه و بررسی هستند و هر یک دارای مدل‌ها و فرآیندهای خاص خود می باشند.
این مقاله به ارایه زیرساختی برای کارکرد روابط عمومی و نقشی می‌پردازد که متخصصان روابط عمومی می‌توانند در فعالیت های پیش بینی و آینده گرایانه ایفا نمایند. همچنین این مقاله به طرح و معرفی اولیه نظریه"روابط عمومی آینده‌گرا" می‌پردازد و ضمن توجه ویژه به برنامه ریزی و پیش بینی استراتژیک، چالش ها و معضلات مربوط به زمینه هایی مانند اعتمادسازی، مسئولیت اجتماعی، رهبری روشنفکرانه، مردم‌سالاری دینی و به طور کلی شهرت و اعتبار روابط عمومی را مورد واکاوی و تاکید مجدد قرار می دهد.
این مقاله زیرساخت‌های نظری را در زمینه "روابط عمومی آینده گرا" فراهم می‌کند.
واژگان کلیدی: روابط عمومی، آینده گرایی، روابط عمومی آینده گرا
 

بررسی میزان رضایتمندی مردم شهر ماهشهر از عملکرد شرکت پتروشیمی فجر در حوزه مسئولیت اجتماعی
بهنام صیفوری  کارشناس مهندسی شیمی و رییس روابط عمومی شرکت پتروشیمی فجر
تورج فتاحی  کارشناسی ارشد جامعه شناسی و مدیر موسسه پژوهش و پیمایش ایرانیان

منظور از مسئولیت اجتماعی شرکت ها، جبران خسارت های ناشی از فعالیت ها و آسیب های شرکت به جامعه است. هر ساله شرکت های پتروشیمی مستقر در منطقه ویژه از جمله شرکت پتروشیمی فجر مبالغ زیادی را با عنوان مسئولیت اجتماعی هزینه می کنند، از آنجایی که ذینفعان اصلی در این مقوله، ساکنان منطقه محل فعالیت شرکت ها می باشند، لذا این تحقیق در نظر دارد رضایتمندی مردم ساکن شهر ماهشهر از شرکت پتروشمیی فجر را در حوزه مسئولیت اجتماعی مورد سنجش قرار دهد.
در این تحقیق به منظور سنجش میزان رضایتمندی مردم ماهشهر از یک مدل معتبر جهانی با عنوان مقیاس کیفیت خدمات (سروکوال) استفاده شده است و برای تطبیق این مدل با تحقیق مورد نظر، تغییراتی در آن ایجاد شده است.
مدل این تحقیق، چهار بعد اجتماعی و درمانی،آموزشی و عمرانی، زیست محیطی و تفریحی ورزشی را بر اساس مدل تجزیه و تحلیل شکاف از دیدگاه ساکنان شهر ماهشهر مورد بررسی قرار داده است.
این تحقیق از نوع توصیفی و از نظر روش گردآوری اطلاعات از شاخه پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق ساکنان شهر ماهشهر و ابزار گرد آوری اطلاعات پرسشنامه بوده است که پس از روایی و پایایی سنجی در میان اعضای نمونه تقسیم و پس از گرآوری اطلاعات، با استفاده از نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت.
یافته های این تحقیق نشان می دهد که میان انتظارات مردم و عملکرد شرکت فجر در هر چهار بعد شکاف وجود دارد. بیشترین میزان شکاف در بعد اجتماعی و درمانی و کمترین آن در بعد ورزشی تفریحی است.
 

رسالت راهبردی روابط عمومی؛ آینده پژوهی مسئولیت اجتماعی
دکتر ناصر میرسپاسی استاد مدیریت منابع انسانی دانشگاه علوم تحقیقات

  روابط عمومی یک حوزه تخصصی (علمی– کاربردی) است که به منظور کمک به موفقیت سازمان ها در راستای منافع سازمان وجامعه وکمک به امر توسعه پایدار مطرح بوده و هست، و روز به روز اهمیت و نقش آن در توفیق سازمان ها بیشتر نمایان و مطرح می‏ شود‏. به همین جهت جایگاه سازمانی مسئولین این وظیفه راهبردی، درکنار مدیران عامل و هیات مدیره سازمان ها منظور می ‏گردد.         

 باعنایت به اینکه درتصمیم گیری های راهبردی معمولا در مورد چشم انداز و اهداف بلندمدت سازمان ها تاکید بسیار می شود که در واقع آینده نگری است، در این نگارش سعی براین است که به نقش روابط عمومی درآینده سازی سازمان ها وجامعه، از طریق کمک گرفتن از دانش آینده پژوهی با رعایت کامل مسئولیت های اجتماعی سازمان ها که خود یک عامل عمده بقا و دوام سازمان های کسب وکار جامعه است، تاکید می ‏شود.

در راستای اهداف مورد نظر، پاره ای از تدابیر مدیریتی که می تواند به نقش روابط عمومی سازمان ها با تاکید برمسئولیت های اجتماعی کمک نماید، مطرح گردیده است، از جمله این تدابیر، حکومتداری شرکتی (Corporate Govermance ) است. این مفهوم هم در حوزه مدیریت دولتی وهم در حوزه مدیریت بخش خصوصی، به عنوان یک روش وتدبیر جامع نگر تر از مدیریت شرکتی (Managment Corporate)مطرح است.

در نگارش حاضر سعی شده است به چگونگی بکارگیری این تدبیر درحوزه مدیریت روابط عمومی مختصرا" اشاره شود.

خلاصه اینکه در دنیای پیچیده پیش رو به نقش های مدیریتی از جمله مدیریت روابط عمومی و رسالت آن، راهبردی تر نگاه شود و به نقش سنتی که معمولا" سازمان ها برای روابط عمومی های خود قائل هستند، اکتفا نگردد و در آینده پژوهی، حوزه وظایف روابط عمومی در راستای آینده سازی وکمک به ایفای نقش مسئولیت های اجتماعی سازمان ها قرار گیرد.

شفافیت، اعتماد و خوشنامی
مهندس سید مسعود همایونفر رئیس انجمن مدیریت منابع انسانی ایران

شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- شرکت‎ های موفق به یک جامعه سالم نیاز دارند و همزمان، یک جامعه سالم نیز به شرکت‎ های موفق نیازمند است. مسئولیت‎ اجتماعی شرکتی، بر این پایه استوار است که شرکت، مخلوق جامعه است، در نتیجه برای تحقق اهداف جامعه، مسئولیت دارد. مسئولیت اجتماعی یک شرکت، از فعالیت‎ها و وظایف اقتصادی آن جدایی ناپذیر است.
شفافیت، شرط لازم برای پاسخگویی و مسئولیت¬پذیری است، چرا که دسترسی به اطلاعات، پلة نخست فرایندهای پاسخگویی است. با وجود همه اینها، شفافیت به تنهایی کافی نیست و مکانیزم¬های دیگری لازم است که آن را همراهی کنند، از آن میان می¬توان به برقراری ارتباطات اجتماعی، آموزش، ارتباطات رسانه¬ای و بهره گیری از شبکه¬های اجتماعی اشاره کرد.
اعتماد، موضوعی بحث برانگیز در محافل اقتصادی، اجتماعی و رسانه های عمومی است. بسیاری از حوزه های کسب و کار، از اینکه اعتماد مشتریان خود را از دست داده اند، رنج می برند. بسیاری از مشتریان بانک ها، ترجیح می دهند تا رابطه ای مبتنی بر اعتماد بین آنها و بانک شان برقرار باشد تا اینکه سود بیشتری عاید آنها شود.
شفاف سازی، اعتماد متقابل را افزایش می دهد، و اعتماد، به خوشنامی سازمان می انجامد. خوشنامی یک سازمان به عملکرد، سیاست ها، خط مشی ها و رفتار کارکنان آن وابسته است، اما در نهایت این ذینفعان هستند که در مورد خوشنامی سازمان قضاوت می کنند و متناسب با آن تصمیم می گیرند. خوشنامی برداشت ذهنی از عملکرد گذشته و تصویر رفتار آینده سازمان است.
مدیران روابط عمومی، مشوقین مسئولیت های اجتماعی هستند، آنها نقش تعیین کننده ای در شفاف سازی، اعتماد سازی و خوشنامی سازمان ایفا می کنند. اما چه عواملی خوشنامی سازمان را تهدید می کند و چگونه مدیران روابط عمومی می توانند بر خوشنامی سازمان خود بیافزایند؟
 

آینده نگری در تعامل روابط عمومی ها با رسانه ها: رویکردها و چالش ها
حسن بشیر  استاد ارتباطات بین الملل دانشگاه امام صادق (ع)
یکی از مهمترین چالش های موجود در حوزه علوم ارتباطات، شیوه و نحوة تعامل رسانه ها و ساختارهای مختلف ارتباطی با یکدیگر است. در این زمینه و شاید یکی از مهمترین چالش ها، شیوه های تعامل میان روابط عمومی ها و رسانه ها می باشند. آیا روابط عمومی ها می توانند بدون حضور رسانه، خود در تولید و نشر اخبار و گزارشات خود اقدام نمایند؟ و آیا رسانه ها می توانند بدون حضور روابط عمومی ها جریان های خبری و اطلاعاتی در حوزه سازمان ها و نهادهای مختلف کشور را دنبال کرده و خود مستقیما نسبت به انتشار آنها اقدام نمایند؟ آیا در حقیقت نیازی برای این همکاری یا تعامل وجود دارد؟ و آیا این تعامل باید در چه سطحی و با چه رویکردی صورت گیرد؟
آنچه که در بالا گفته شد، تنها بخشی از پرسش هایی است که در حوزه تعامل روابط عمومی ها و رسانه وجود دارد. در حقیقت، یکی از مهمترین چالش ها در این زمینه تعیین سطح تعامل، حدود تعامل، شیوه تعامل و محتوای تعامل است. در همین زمینه می توان گفت که اگر رسانه ها چشم و گوش جامعه به شمار می آیند و رکن چهارم آزادی به شمار می روند آیا می توانند از فعالیت ها و اخبار منتشر شده توسط روابط عمومی ها در حوزه های کاری خود، چشم پوشی کرده و علاوه بر انعکاس آن ها در نقد و یا واقع گرایی در مورد آنها نقش نداشته باشند؟ این مساله خود حوزه ای را از نظارت و همکاری ایجاد می کند و ضرورت حضور رسانه ها در همه فعالیت های جامعه را مورد تاکید قرار می دهد.
از طرفی، آیا روابط عمومی ها، علیرغم وجود امکانات وسیع و مستقل ارتباطی، به ویژه بهره برداری از شبکه های اجتماعی، آیا می توانند خود بطور مستقیم بخش رسانه ای را عهده دار شده و جدا از رسانه ها، نقش انتشار خبر و گزارش های مربوط به سازمان تابع خود را عهده دار باشند؟ آیا بدون رسانه ها، جامعه می تواند همه آنچه را که روابط عمومی ها منتشر می کنند، به مثابه یک واقعیت پذیرا باشند؟ یا این نوع اخبار و گزارش ها، به گونه ای به مثابه تبلیغات تلقی می گردند که قطعا عکس العمل هایی را به دنبال خود خواهند داشت.
یکی از نظریاتی که در این رابطه مطرح می باشد «نظریه تعیّن » است که توسط بائرنز ابداع شده است (1979ـ 1991، اولین چاپ 1985). این نظریه در تلاش است که تعامل مزبور را مورد تحلیل قرار داده و چالش ها و رویکردهای آن را تبیین نماید و به نوعی آینده نگری در این زمینه را روشن سازد.

بررسی و ارزیابی دیدگاه جامعه (ذینفعان) در خصوص عملکرد بـانک مهـر اقتصـاد و میزان برآورده شدن انتظارات ذینفعان بر اساس مدل تعالی سازمانی
منصور شیخ الاسلامی کارشناس ارشد ارتباطات
براساس رویکرد خودارزیابی سال 1393 بانک مهر اقتصاد و نتایج ارزیابی جایزه ملی بهره وری و تعالی سازمانی، پروژه تحقیقاتی با عنوان "بررسی و ارزیابی دیدگاه جامعه(ذینفعان)در خصوص عملکرد بانک مهر اقتصاد و میزان برآورده شدن انتظارات ذینفعان بر اساس مدل تعالی سازمانی(EFQM)"؛ تعریف شد، به طوری که در این پروژه اقدام به شناخت وضعیت موجود معاونت های مختلف بانک مهر  اقتصاد در قالب مصاحبه عمیق نموده، سپس در گام بعدی ضمن انجام مصاحبه ها و گفتگوهایی با مدیران ارشد سازمان و معاونت ها، انتظارات ذینفعان یا جامعه هدف هر معاونت به تفکیک شناسایی و تدوین شد. در مرحله بعدی با شناسایی ذینفعان هر معاونت بر اساس نمونه گیری آگاهانه، ذینفعان هر معاونت لیست شدند. در این مرحله52 ذینفع بانک مهر  اقتصاد انتخاب شدند. سپس در گام بعدی با شناخت ذینفعان، نیازها و انتظارات آنها (از طریق پرسشنامه و مصاحبه حضوری) احصاء شده و در گام چهارم و پنجم محدوده اقدام مسئولیت اجتماعی بانک مهر  اقتصاد از دید ذینفعان و تحلیل شکاف (Gap Analysis) انجام شد و بر اساس دو شاخص بعد ادراکی و بعد عملکردی میزان برآورده  شدن انتظارات ذینفعان و تصویر کلی سازمان نزد جامعه هدف به دست آمد. بر این اساس در بعد عملکردی، بانک مهر اقتصاد موفق شده است با کسب امتیاز 77.4 از 100 در مرحله "نزدیک به دستیابی کامل" در برآورده کردن انتظارات ذینفعان قرار بگیرد. همچنین در شاخص بعد ادراکی(تصویر سازمان نزد جامعه) کسب امتیاز 77.6 از 100 حاکی از موفقیت این بانک در ایجاد تصویر مثبت نزد جامعه (ذینفعان) در مرحله "نزدیک به دست یابی کامل" است. همچنین نتایج تحلیل شکاف نیز منجر به شناسایی ذینفعان ناراضی بانک مهر  اقتصاد، در قالب ماتریس ذینفعان، شد که بر این اساس پیمانکاران، بنیاد تعاون بسیج و دفتر تایید ضوابط شرعی سپاه در حیطه نارضایتی ماتریس قرار گرفتند.